آیا این درست است که پیامبر(ص) به تدریج پیامبر شد؟
در جواب این سؤال که «آیا پیامبر (ص) به تدریج پیامبر شد؟» ابتدا حقیقت پیامبرى را تحلیل مىکنیم و سپس به بررسى هر یک از ابعاد آن مىپردازیم. پیامبرى متشکل از ابعاد عمده و سهگانه علم و عصمت و اعجاز است:
...
1- عصمت پیامبران چیزى نیست که گفته شود تکاملپذیر است وگرنه باید گفت: عصمت آنان ابتدا کمرنگتر بوده و در انتها قوىتر گشته است.
2- قدرت اعجاز پیامبران نیز نمىتواند تکاملپذیر باشد وگرنه باید گفت که انبیا ابتدا از معجزات ضعیفترى شروع کردند و به تدریج توانستند معجزات برترى نشان دهند در حالى که واقعیتهاى تاریخ خلاف آن را نشان مىدهد. معجزات اولیه حضرت موسى (ع) ضعیفتر از معجزات آخر آن حضرت نبود. اعجاز حضرت عیسى (ع) در آغاز رسالت با اعجاز آن حضرت در پایان رسالت تفاوتى نداشت.
پیامبر عظیمالشأن اسلام نیز از همان ابتدا قرآنى را تلاوت فرمود که در انتها نیز در همان اوج فصاحت و بلاغت بود. ازاینرو در «تحدى» نه کسى توانست همانندى براى آیات مکى بیاورد و نه نظیرى براى آیات مدنى.
3- درباره علم پیامبران و سایر مهارتها گفتنى است که علوم انبیا دو قسم است: الف) از علوم انبیا مربوط به گرفتن، حفظ و ابلاغ وحى است. در این قسمت نمىتوان گفت تغییرى حاصل شده است یعنى، نمىتوان گفت که این سه ابتدا در ارتفاع کمترى بوده و با گذشت زمان اوج بیشترى پیدا کرده است. دلیل عمده این عدم تغییر آن است که پیامبران بر سایر افراد بشر امتیاز داشته و حسابشان از دیگران جدا است وگرنه اعتمادى بر پیامبرى آنان نبوده.
ب) قسم دیگر، علومى است که ربطى به این سه مورد ندارد. در این بخش باید گفت همانگونه که پیامبران نظیر سایر افراد بشر، تکامل جسمانى دارند، تکامل روحانى نیز خواهند داشت و بر میزان علمشان افزوده خواهد شد. در قرآن مجید خطاب به نبى اکرم (ص) آمده است: قُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْماً اى پیامبر بگو پروردگارا بر علم من بیفزا»،(1). یا مىبینیم حضرت موسى (ع) به حضرت خضر مىگوید: هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً آیا اجازه مىفرمایید که من به دنبال شما بیایم تا به من یاد دهید از آنچه فرا گرفتهاید و در نتیجه من به کمال بیشترى نائل گردم»،(2). با این بیان حقیقت پیامبرى امرى نیست که تکاملپذیر باشد و بین جوانى یک پیامبر با پیریش تفاوتى وجود داشته باشد، تا گفته شود پیامبر، پیامبرتر شده است؟
پىنوشت
(1) )طه، آیه 114)
(2) )کهف، آیه 66)
